آیت‌الله علوی بروجردی در ابتدای جلسه درس فقه امروز چهارشنبه (1403/11/03) که به شرح نهج‌البلاغه اختصاص داشت، با اشاره به فرمایشات امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، به شرح ویژگی‌های مؤمن و مفهوم «زهد» و «نزاهت» پرداختند.
ایشان بیان داشتند: امیرالمؤمنین علی علیه السلام در اوصاف متقین می فرمایند: «بُعدُهُ عَمَّن تَباعَدَ عنهُ زُهدٌ و نَزاهَةٌ ، و دُنُوُّهُ مِمّن دَنا مِنهُ لِينٌ و رَحمَةٌ ، لَيس تَباعُدُهُ بكِبرٍ و عَظَمَةٍ ، و لا دُنوُّهُ بمَكرٍ و خَديعَةٍ» این بیان حکمت‌آمیز، معیارهای دوری و نزدیکی مؤمنان را بر اساس زهد، نزاهت و حفظ پاکیزگی روان تبیین می‌کند.
معظم له اظهار داشتند: مؤمن برای نزدیک شدن یا دور شدن از افراد، معیار مشخصی دارد که بر اساس «زهد» و «نزاهت» است. زهد به معنای عدم دلبستگی به دنیا است؛ یعنی نباید به افراد به‌خاطر تأمین نیازهای دنیوی نزدیک شویم. نزاهت نیز به معنای حفظ پاکیزگی روح است، به این معنا که اگر نزدیکی به فردی باعث تقویت صفات رذیله مانند حسد یا طمع می‌شود، باید از او دوری کرد. معیار برای ارتباطات باید بر اساس این اصول اخلاقی باشد، نه برای دستیابی به منافع دنیوی.
ایشان بیان داشتند: معیار دوری از افراد باید بر اساس «زهد» باشد؛ یعنی عدم دلبستگی به دنیا و اعراض از تعلقات مادی. انسان ممکن است پول یا مقام داشته باشد، اما همچنان زاهد باشد. نزدیک شدن به دیگران نباید باعث ایجاد دلبستگی‌هایی شود که با مفهوم زهد در تضاد باشد. زهد به معنای حفظ پاکی و عدم وابستگی است.
معظم له ابراز داشتند: گاهی افراد در اثر معاشرت‌های نادرست تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرند و تغییر رفتار می‌دهند. حتی فردی که تا دیروز از دریافت پول ناحق پرهیز داشت، ممکن است امروز به دلیل تأثیرات اجتماعی و فشارهای محیطی مانند مطالبه رشوه دچار تغییر شود. در ارتباط با دیگران، انسان باید همیشه خداوند و اصول حق و عدل را در نظر بگیرد، نه اینکه تحت تأثیر جو و محیط قرار گیرد.
ایشان با تأکید بر اهمیت توجه به دو معیار «زهد» و «نزاهت» در روابط اجتماعی، بیان داشتند: در روابط اجتماعی، مؤمن باید به دو معیار زهد و نزاهت توجه داشته باشد. زهد باعث می‌شود که انسان به هر کسی نچسبد و از دلبستگی‌های دنیا پرهیز کند، و نزاهت به معنای پاکیزگی روان است که می‌گوید انسان نباید در روابط خود با کسانی که بر روانش تأثیر منفی می‌گذارند، نزدیک شود. در روابط مؤمنانه، نرمی، رحم و دلسوزی باید وجود داشته باشد. اگر فردی حتی در مسیر گناه هم باشد، باید همچنان به او دلسوزی و هدایت نشان داد، زیرا این تأثیرات می‌تواند تغییرات مثبتی در فرد ایجاد کند.
📚 درس خارج فقه:
تاریخ: 1403/11/03